Gaat uit over alle landen, en verkondig het Evangelie.

-

-

u kunt me ook via Skype bereiken:

-

7

Conclusie

• 7.1 Het proces van inculturatie

• 7.2 Grenzen aan de inculturatie van de liturgie

• 7.3 Inculturatie in Zaïre: opdat allen één zijn...

7

Conclusie

Inculturation ... presupposes a long and courageous process ... in order that the Gospel may penetrate the soul of living cultures. (John Paul II)⁽³³⁶⁾

Gekomen aan het einde van onze scriptie, willen we afsluiten met een hoofdstuk alwaar wij enkele conclusietrekkingen willen weergeven naar aanleiding van alles wat wij zijn tegengekomen in ons betoog. Hiertoe zullen wij de definitie zoals wij die aan het eind van hoofdstuk 3 hebben geformuleerd, hier terug in herinnering halen en daarvanuit ook kijken of deze definitie recht doet aan wat zij ons wil zeggen. De definitie luidde:

Liturgische inculturatie is het proces waarbij een lokale Kerk, geworteld in de waarheid van haar eigen culturele, spirituele, politieke, economische en sociale eigenheid, tracht te vieren het leven in Jezus Christus binnen de context van het leven in een gemeenschap. Hierbij zijn er drie stadia van belang: 1. De mensen van de communiteit; 2. De manier van leven van die communiteit; en 3. Het evangelie van Jezus Christus.

Er was een reden om ze in deze volgorde te plaatsen, zo hebben wij gezien, namelijk, onze eigen menselijke ervaringen die hierbij een rol spelen. Wij zijn ten eerste geboren als mens in een bepaalde gevestigde cultuur en de initiatie in de christelijke communiteit volgt later. Deze initiatie kan nooit en te nimmer de menselijke persoonlijkheid of de culturele setting uitwissen. Ze kan ze alleen uitbouwen op deze reeds aanwezige elementen door de genade.

Het is nu om te zien in hoeverre deze definitie haar kracht heeft behouden nadat we de rite van Zaïre in hoofdstuk 5 beschreven hebben en een voorstel hebben gedaan voor het liturgisch handelen volgens een Afro-centrisch model dat we in hoofdstuk 6 behandeld hebben. En ook naar aanleiding van wat wij hebben gezien in de ontwikkeling van het nieuwe Romeinse missaal van 1970, dat nu als uitgangspunt voor ons ligt om de liturgie van de Romeinse rite te vieren.

We willen onze conclusie beginnen met een beschouwing over de uitgangspunten en het handelen voor de inculturatie van de Romeinse ritus om vervolgens te kijken naar wat de Zaïrese ritus ons te bieden heeft in het perspectief van de inculturatie in de liturgie.

7.1 Het proces van inculturatie

Zoals we hebben kunnen zien dient het proces van inculturatie plaats te vinden met behoud van de substantiële eenheid van de Romeinse Ritus. Deze eenheid komt in onze dagen tot uitdrukking in de liturgische standaarduitgaven die uitgegeven zijn op gezag van de Paus en in de daaraan beantwoordende liturgische boeken die door de bisschoppenconferenties voor het betreffende gebied zijn goedgekeurd en door de Apostolische Stoel zijn geconfirmeerd. Het onderzoek naar de inculturatie beoogt niet het scheppen van nieuwe rituele families. Wel wordt, in overeenstemming met de vereisten van een bepaalde cultuur, naar aanpassingen gezocht die blijvend deel uitmaken van de Romeinse ritus.

De aanpassingen van de Romeinse ritus, dus ook op het terrein van de inculturatie, zijn geheel afhankelijk van het gezag van de Kerk. We hebben ook gezien dat niemand buiten dit officiële leergezag op eigen gelegenheid in de liturgie iets mag toevoegen, weglaten of veranderen. De inculturatie, zoals die door Rome wordt verstaan, wordt op die grond niet overgelaten aan de persoonlijke inzichten van de voorgangers en ook niet aan de gezamenlijke voorstellen van een gemeenschap. Eveneens kunnen toelatingen die in een bepaalde streek zijn gedaan, niet tot andere streken uitgebreid worden, zonder het noodzakelijk verlof, ook al zou een bisschoppenconferentie menen voldoende redenen te hebben om die voor het eigen gebied over te nemen.

Dit is de officiële opvatting van het Kerkelijk leergezag. Echter inculturatie en daarmee dus ook de veranderingen kunnen pas dan gestalte krijgen als vanuit de gemeenschap, vanuit de gelovigen en de voorgangers een wens zich ontwikkeld om de liturgie aan de wensen van die gemeenschap aan te passen, nadat men op experimentele wijze hiermee is omgegaan. Pas in die zin van inculturatie, wordt ook het eerste gedeelte van de definitie, zoals wij die hebben geformuleerd, werkelijkheid. "Liturgische inculturatie is het proces waarbij een lokale Kerk, geworteld in de waarheid van haar eigen culturele, spirituele, politieke, economische en sociale eigenheid, tracht te vieren het leven in Jezus Christus binnen de context van het leven in een gemeenschap."

7.2 Grenzen aan de inculturatie van de liturgie

Bij de bespreking van de Romeinse ritus en het nieuwe Altaarmissaal van 1970 hebben wij al gewezen op de mogelijkheden van aanpassing in de rite zoals die door Rome is neergelegd in de nieuwe Ordo van 1970. Wij willen hier bij de conclusies nog even kort de mogelijkheden langs gaan.

Als belangrijk aspect wordt de taal genoemd. De taal is het voornaamste instrument van de mensen voor hun wederzijdse communicatie en het heeft in de liturgische vieringen tot doel aan de gelovigen het goede nieuws van het heil te verkondigen, het gebed van de Kerk te richten to God.

Het is dan ook wenselijk dat men met een bijzondere zorg dient na te gaan welke elementen van de volkstaal in de liturgische vieringen harmonisch ingevoerd kunnen worden en in het bijzonder of het zinvol is uitdrukkingen van niet christelijke godsdiensten te gebruiken. Tegelijkertijd is het van belang te letten op de verschillende taalgenres die in de liturgie gebruikt worden; zoals de bijbellezingen, de gebeden van de voorganger, de acclamaties, de beurtzangen, de antwoorden van de gelovigen, de verzen, de hymen en de litanieën.

Wat betreft de muziek en zang is opgemerkt dat zij ter bevordering van de eredienst en het geestelijk heil van de gelovigen zijn bestemd. Juist hierbij is het goed verstaan en vooral het begrijpbare element van de zang voor de algemene en actieve participatie van de gelovigen belangrijk. Liever zang en muziek van de eigen volksaard en cultuur dan zang in een hoogverheven liturgische taal die niemand spreekt en verstaat. Het houdt echter niet in dat hiermee het Latijn geheel uit de liturgie dient te verdwijnen. Zij blijft de eerste liturgische taal, zo hebben wij gezien in hoofdstuk 4.

De lichaamshouding van de gelovigen en de voorgangers is ook een belangrijk element waarmee inculturatie in de liturgie kan plaatsvinden. De gebaren en de lichaamshoudingen van het volk zijn als tekenen van gemeenschap en eenheid. Zij bevorderen de actieve deelname en ze zijn een uitdrukking en versterking van de ontvankelijkheid van de deelnemers. Uit de cultuur van een bepaald land zal men gebaren en lichaamshoudingen kiezen die de plaats van de mens tegenover God tot uitdrukking brengen, en hun een christelijke betekenis geven. Indien mogelijk, stemmen zij met de gebaren en lichaamshoudingen overeen die hun oorsprong vinden in de Heilige Schrift.

Bij sommige volken wordt de zang spontaan begeleid door het slaan op de drum en het klappen van de handen, zoals we ook hebben gezien bij de bespreking van de Zaïrese ritus, of door het maken van ritmische bewegingen of danspassen, of door reidansen van de deelnemers. Deze vormen van lichaamshouding kunnen bij deze volken in de liturgische handeling een plaats krijgen, in zoverre zij de uitdrukking zijn van waarachtig en gemeenschappelijk gebed, dat aanbidding, lofprijzing, offer of smeking tot uitdrukking brengt.

Een laatste element dat we ook zijn tegengekomen, is de kunstbijdrage in de viering van de liturgie. Zij helpt de gelovigen om de liturgie te vieren, God te ontmoeten en te bidden. Om deze reden dient de kunst in de Kerk bij alle volken en naties vrij uitgeoefend te worden, als zij tenminste bijdraagt tot de schoonheid van de kerkgebouwen en van de liturgische riten met behoud van de vereiste eerbied en als zij in het leven en de traditie van het volk ook een werkelijke betekenis bezit.

Dit alles heeft ook te maken met de actieve deelname van de gelovigen⁽³³⁷⁾ en met de formulering van inculturatie in de liturgie zoals geformuleerd in de definitie: de eigenheid van de mensen vanuit hun cultuur en beleving vanuit de gemeenschap, alles ten dienste van het Evangelie van Christus.

7.3 Inculturatie in Zaïre: opdat allen één zijn...

Opdat allen één zijn was de hoofdtitel van de scriptie. Hierbij hebben wij willen stilstaan bij de mogelijkheden van inculturatie in de liturgie sinds het Vaticanum II. Als onderzoek naar de mogelijkheden van inculturatie hebben wij ons vooral bezig gehouden met de ontwikkeling van de Zaïrese ritus. Deze ritus is dan ook besproken vanuit de gegevens van de liturgievernieuwingen die mogelijk zijn geworden sinds het Tweede Vaticaans Concilie. Daartoe hebben wij uitvoerig eerst de geschiedenis besproken van die vernieuwing in de Romeinse rite en vervolgens de Zaïrese ritus.

Er zijn natuurlijk meerdere mogelijkheden om de Zaïrese ritus te bestuderen, daar waar het gaat om het element van de inculturatie in de liturgie. Wij hebben er voor gekozen om de studie vooral vanuit het licht van de Afrikaanse waarden van de cultuur te benaderen ten opzichte van de Romeinse ritus welke zeer Europees gericht is. Wij hebben naar de teksten gekeken en naar de viering van de rite om te ontdekken of de Zaïrese commissie de mogelijkheden heeft benut ten aanzien van aanpassing en inculturatie door het Tweede Vaticaans Concilie, zoals beschreven is in haar document over de Heilige Liturgie van december 1963. We zullen deze studie beëindigen met een gemengde reactie.

Met recht kunnen we stellen dat de Zaïrese ritus veel verder is gegaan met de ontwikkeling van een eigen Afrikaanse liturgie vanuit de Romeinse liturgie en de toepassingen van Vaticanum II in dezen, dan welk ander land van dit continent dan ook. Een grote betrokkenheid van de Afrikaanse waarden en symbolen vanuit de cultuur hebben hun plaats in deze ritus gevonden. We kunnen dit meer in de viering zelf terugvinden dan in de goedgekeurde tekst van de viering. De dialoog voor een verdere ontwikkeling van de rite zal gestaag door gaan, zolang er nog steeds veel theologen, zowel van Afrika als van elders en ook liturgisten, een reactie geven op wat zij tegenkomen, zien, en ervaren van de Zaïrese liturgie.

Wij hebben de rite geïnterpreteerd op basis van de gepubliceerde tekst en zoals zij wordt gevierd te Kinshasa. Het is natuurlijk altijd mogelijk en dat sluiten wij dan ook niet uit, dat op andere plaatsen in Zaïre er gemeenschappen van gelovigen zijn die hun eigen weg zijn ingeslagen met deze rite, ver weg van zoals die in Kinshasa gevierd wordt. De toekomstige ontwikkeling van de Zaïrese rite kan dan misschien meer interessant zijn in die gemeenschappen, waar het eerste referentiekader de viering zelf is en niet de tekst van de viering. Dat is dan aan anderen gegeven om daar een verder onderzoek naar te doen.

Wij hebben de Zaïrese rite uniek bevonden om verschillende redenen. Ten eerste, om het feit dat zij de eerste rite is naast de Romeinse rite waarvan het initiatief gekomen is van de lokale bisschoppenconferentie en zich heeft ontwikkeld in volledige dialoog met Rome. En zo is zij geworden tot de eerste volledige cultuur-eigen rite van de eucharistieviering, welke is goed gekeurd door Rome sinds het Tweede Vaticaans Concilie.

Ten tweede, als een Afrikaanse viering van de eucharistie, staat zij hierin op zichzelf. Zij wordt terecht gemakkelijk onderscheiden van alle voorstellen die ooit enkel op papier zijn verschenen, zoals het papierenvoorstel van de "All Africa Eucharistic Prayer". De Zaïrese rite is zowel een rite op papier als ook een rite die werkelijk gevierd wordt.

Ten derde, de Zaïrese rite is de enige van alle Afrikaanse liturgische experimenten die een brede interesse op heeft geroepen, van zowel gewone leken gelovigen als theologen, van liturgisten en van bisschoppen van de gehele wereld. Het is daardoor breed uitgemeten en aan kritiek onderhevig geweest en heeft ook de goedkeuring meegekregen van vele theologische scholen.

Ten vierde, de Zaïrese rite heeft een grotere gevoeligheid laten zien voor de traditionele Afrikaanse waarden en symbolen vanuit de cultuur. Dit heeft zij meer dan welke andere officiële eucharistische rite van Romeinse afkomst dan ook. Deze rite was de eerste die het heeft aangedurfd om de Afrikaanse 'ancêtres' op te nemen in haar liturgie en te incultureren voor de christelijke eredienst. Wij willen ook wijzen op de aparte rol in de liturgie van degene die de aankondiger is, wiens bediening teruggaat op de dorpsomroeper van de Afrikaanse dorpen, de dans en muziek elementen gedurende de gehele viering en de vergelijking van de priester met het stamhoofd. Alles tezamen kunnen we concluderen dat de Zaïrese rite de meest geïncultureerde liturgische ervaring en beleving is in heel het Katholieke Afrikaanse continent van vandaag de dag.

Mensen die zeer bekend zijn met de liturgische beleving in Zaïre vandaag de dag, getuigen dat de viering op zich genomen veel meer Zaïrees is dan de voorgestelde tekst. Volgens de verklaring van de Zaïrese bisschoppen zijn de dromen van Vaticanum II gerealiseerd in de Zaïrese liturgische beleving:

On the one hand, the active participation of the faithful, and on the other hand, the spontaneity with which they respond and pray, are a witness that this rite responds to the need for a tangible and interior religious manifestation on the part of the people of Zaire. In fact, a greater understanding of the mystery of Christ the Redeemer is being achieved. Besides, there is a deeper awareness that the Eucharistic celebration is a festive action of the Christian community [...] People go to Mass, not because it is required of them, but because they have discovered that the assembly is the place where one meets God and one's brothers and sisters. It is there that the human religious sentiment is satisfied at the level of effectivity, aesthetics, and in solidarity with others [...] it is at the origin of a new form of realizing the presence of God, the brotherhood of the faithful, and their engagement in the world.⁽³³⁸⁾

Mooie en lovende woorden ten aanzien van de Zaïrese ritus, die zeker waar zijn. Aan de andere kant is er toch ook nog meer werk te doen met deze viering, hetgeen in de commentaren vaak aangeduid wordt met 'aller plus loin'., 'we moeten nog veel verder gaan'. De rite zoals die er nu ligt, kan inderdaad nog op enkele punten verbeterd worden. De diocesane liturgische commissie van Zaïre denkt dat de wens ten aanzien van het proces van inculturatie, zoals ook geformuleerd in de Vierde instructie voor de juiste toepassing van de Constitutie over de liturgie van het Tweede Vaticaans Concilie 'De Romeinse liturgie en de Inculturatie', namelijk dat er de angst bestaat dat het onderzoek naar de inculturatie aanleiding zou geven om nieuwe rituele families te scheppen⁽³³⁹⁾, een interpretatie is die nu vandaag de dag bevraagd kan worden, gezien de resultaten van de Zaïrese rite. Echter zoals we in de onderstaande voetnoot aangeven, lijkt Rome hier nog niet toe bereidt.

Op het lokale niveau van de kerken zien theologen en liturgisten meer mogelijkheden in de Constituties voor de Liturgie dan sommige bisschoppenconferenties tot nu toe hebben toegestaan. De Kerk is in die zin al veel verder dan Vaticanum II en de daarmee samenhangende richtlijnen die nu nog steeds algemeen geldend zijn voor de Rooms Katholieke Kerk over de gehele wereld.

De gehele discussie die vandaag de dag gevoerd wordt in de Kerk ten aanzien van de inculturatie van het Evangelie, heeft de visie van de Kerk verbreed ten aanzien van de opvattingen over haar missie opdracht. Zo hebben wij de ontwikkeling hiervan kort besproken in hoofdstuk 3. Missie is meer dan alleen de plantatio Ecclesia. Er is een verschuiving waar te nemen in de beleving van de missie opdracht. De Kerk spreekt dan ook tegenwoordig van evangelisatie die zoals we gezien hebben, automatisch gepaard gaat met inculturatie. En die evangelisatie, die inculturatie is, is te bezien zoals de definitie van ons beschrijft: dat de liturgische inculturatie een proces is waarbij een lokale Kerk, geworteld in de waarheid van haar eigen culturele, spirituele, politieke, economische en sociale eigenheid, tracht te vieren het leven in Jezus Christus binnen de context van het leven in een gemeenschap. Zoals gezegd zijn hierbij drie stadia van belang: ten eerste de mensen van de communiteit; (aan wie de Blijde Boodschap verkondigd wordt en zij die in diezelfde omgeving wonen en leven; ten tweede de manier van leven van diezelfde communiteit; en ten derde het evangelie van Jezus Christus, dat ten doel staat bij de gehele evangelisatie en de inculturatie. De reden voor deze driedeling is te verklaren vanuit onze eigen menselijke ervaringen die hierbij een rol spelen: wij zijn ten eerste geboren als mens, in een bepaalde gevestigde cultuur en de initiatie in de christelijke communiteit volgt later. Deze initiatie kan nooit en te nimmer de menselijke persoonlijkheid of de culturele setting uitwissen. Ze kan ze alleen uitbouwen op deze reeds aanwezige elementen door de genade.

Als we nu kijken naar de omgeving waarin de Zaïrese ritus is ontstaan, kunnen we met zekerheid vaststellen dat juist die visie op evangelisatie en daarmee op inculturatie in Afrika is veranderd sinds dat in 1969 het grondwerk is gedaan voor de Zaïrese rite. Zo is er dan ook een behoefte, menen wij, om een herevaluatie te houden ten aanzien van de bedenkingen die vanuit Rome zijn gemaakt bij de samenstelling van de tekst van de Zaïrese ritus. We zijn inmiddels al bijna een dertig jaar verder sinds de eerste ideeën voor de ritus zijn voorgesteld en bijna twintig jaar sinds Rome de voorgestelde tekst heeft goedgekeurd.

Er bestaat de noodzaak om de modellen die gebruikt zijn voor de Zaïrese ritus, te heroverwegen; de rol van de mannelijke 'chief' heeft zo bijvoorbeeld een zelfbeperkende factor in zich. Er zou meer reflectie moeten plaatsvinden op de natuur en aard van de Afrikaanse rituelen van de oorspronkelijke Afrikaanse gemeenschappen, op de rituelen van offering en 'libation'. Met andere woorden er is een noodzaak om gevoel te ontwikkelen ten aanzien van de traditionele waarden en symbolen van Afrikaanse gebruiken en hun rijke variëteit aan rituele expressie, welke eventueel waardevol kunnen zijn om geïncultureerd te worden in de liturgie. Met ander woorden de evolutie van de rite zoals die ons nu bekend is, dient door te gaan.

Het is ook bevreemdend om sommige gemiste kansen waar te nemen in de Zaïrese ritus, zeker voor hen die de oorspronkelijke droomvisie van de Zaïrese bisschoppen delen. Men kan zich afvragen waarom er zo weinig aandacht is besteed aan zaken die het menselijk leven raken en deze bevorderen. Zo is bijvoorbeeld de grote stilte ten aanzien van het christelijke element van 'healing' opvallend. Juist zo'n element, dat ook specifiek Afrikaans is, ontbreekt in iedere vorm in de opzet van de Zaïrese rite. Of het ontbreken van de aandacht voor de sociale rechtvaardigheid, het grote missionaire en evangelisatie thema 'Justice and Peace' ontbreekt in elk facet van de viering. Het is eenvoudigweg jammerlijk te noemen dat deze elementen niet zijn opgenomen in de Zaïrese ritus.

Velen kunnen zich afvragen na bestudering van de Zaïrese rite en die vraag willen wij dan ook meenemen in onze conclusies, of de Zaïrese rite echt verschillend is van andere riten en daardoor nieuwe rite is, of zoals de goedgekeurde tekst het noemt een 'Missel Romain pour les Diocese du Zaïre' is. Zoals we hebben gezien in ons betoog, verschilt de Zaïrese rite op vele fronten van de Romeinse rite. Het is daarom dan ook meer dan een 'missel Romain' voor Zaïre. Tegelijkertijd echter, representeert het slechts één aspect van wat de constituties over de liturgie een 'rite' noemen en zo kan het niet als een zelfstandige rite beschouwd worden voor Zaïre. Het betreft hier enkel en alleen de rite van de eucharistie die opgesteld is voor Zaïre met de inculturatie aspecten zoals wij die hebben gezien en voor de andere sacramenten zijn er geen aparte voorstellen gedaan. Zaïre is een deelkerk van de gehele Romeinse Kerk. Vandaar dat de titel voor het missaal in dat opzicht terecht 'missel Romain pour le Diocese du Zaïre' is. Een volledige Zaïrese rite behelst dus het volledige sacramentele systeem, als ook de andere aspecten van het kerkelijk leven en de kerkelijke praktijk. Het doel echter van de Zaïrese bisschoppenconferentie is niet geweest om in die zin een onafhankelijke rite te formuleren voor Zaïre.

Het resultaat van het geven en nemen tussen de Romeinse Congregaties en de Zaïrese bisschoppen en hun commissies heeft geleid tot een ingetogen en behouden liturgische rite voor zo ver het de tekst betreft. De Zaïrese viering van de eucharistie is in haar zijn zowel geen Romeinse viering, zoals die bekend is aan ons, en ook is ze niet een belichaamde Zaïrese droom, welke zij gehoopt hadden. Het is een soort van kruising van beide lichamen geworden: het bloed is Romeins, en het vlees is Afrikaans.

Als laatste vraag willen wij ons in deze conclusietrekking bezighouden met de vraag: 'hoe gaan we nu verder vanaf dit punt?'. De Zaïrese viering is dan uiteindelijk wel goedgekeurd door Rome, maar haar initiatiefnemer Kardinaal Malula van Kinshasa is inmiddels overleden. De vraag is dan wat zal er van de liturgische beleving terechtkomen? Zal de Zaïrese Kerk verdere stappen ondernemen ten aanzien van de inculturatie of zal het bij dit initiatief blijven? Zullen andere kerken in Afrika het voorbeeld van Zaïre volgen? En zullen in andere kerkgemeenschappen waar mensen uit Afrika zich bevinden over de gehele wereld, zich sterk maken voor een authentieke wijze van eucharistievieren? Deze vragen kunnen alleen beantwoord worden met het verstrijken van de tijd. Één ding is zeker, voor hen die denken dat zaken langzaam gaan in Afrika hebben die mensen gelijk; tot voor meer dan een jaar na de officiële goedkeuring vanuit Rome ten aanzien van de voorgestelde tekst voor de Zaïrese rite, was er nog steeds geen complete gepubliceerde tekst voorhanden, waar dan ook. Men moest het al die tijd doen met bij elkaar gezochte publicaties. Zo zal het misschien dan ook gaan met eventuele ander voorstellen die gedaan worden om de viering van de eucharistie op een meer authentieke, cultureel-eigen wijze te vieren in andere landen. Het zal vaak blijven bij ideeën, gedachten en experimenten, alvorens men zich sterk maakt voor de erkenning.

De Zaïrese viering van de eucharistie zoals die nu gestalte heeft gekregen in de officiële en goedgekeurde tekst staat op zichzelf, en is niet een rite die geschikt is voor export, zowel niet naar zeer nabije landen als zeker niet naar landen buiten het Afrikaanse continent. Dat was dan ook nooit de opzet van de rite. Geen enkele liturgie zou eigenlijk moeten worden geëxporteerd naar andere gebieden, waar ze niet van oorsprong vandaan komt. Dat hebben we ook meerdere malen gezegd bij de bespreking van de Romeinse liturgie in hoofdstuk 4. Echter het heeft voor de Kerk eeuwen geduurd alvorens zij tot dit inzicht is gekomen. Aan de andere kant is het natuurlijk goed om de Zaïrese ritus als een uitgangsmodel te nemen voor de ontwikkeling van een authentieke viering van de eucharistie voor en met Afrikanen, waar dan ook ter wereld. Hierbij is de bestudering van de Zaïrese rite een goed uitgangspunt. Immers er is veel voorwerk al gedaan door de Zaïrese liturgie commissie in de kleine dertig jaar dat men nu bezig is geweest met de ontwikkeling en verdere evaluatie van deze viering. Het zou zonde zijn om dit voorwerk dat kundig en goed is gedaan, aan de kant te zetten. Wat de Zaïrese Kerk ermee bereikt heeft zou dan als uitgangspunt kunnen dienen voor ander Afrikaanse Kerken en gemeenschappen waar Afrikanen samenkomen voor dezelfde viering van de eucharistie. Opdat allen één zijn in de Heer... en de aandacht zou dan meer gegeven moeten worden aan de feitelijke viering zelf dan aan de samenstelling van de tekst voor de viering. Het is dan ook onze hoop dat vele andere gemeenschappen die samenkomen rondom die ene tafel van de Heer, door de Geest geïnspireerd mogen zijn vanuit de Zaïrese rite om te kijken welke inculturatie mogelijkheden er zijn voor de viering van de eucharistie. Een voorstel hiertoe hebben wij dan ook gedaan in hoofdstuk 6, alwaar wij vanuit de Zaïrese rite, geïnspireerd zijn geworden om het mysterie van ons geloof te vieren op een wijze waar alle elementen vanuit cultuur en geloof samen komen. Opdat allen één zijn...

NOTEN

336. Vgl. John Paul II in: The Church is a Creator of Culture, in: ACTS, Melbourne, 1983, pag. 6.

337. Vgl. SC nr. 14.

338. Vgl. zoals geciteerd door Jean Evenou in: Notitiae nr. 264, (1988), pag. 456.

339. Vgl. Congregratie voor de eredienst en de regeling van de sacramenten, De Romeinse Liturgie en de Inculturatie, vierde instructie voor de juiste toepassing van de Constitutie over de liturgie van het Tweede Vaticaans Concilie, Prot. Nr. 160/94L, nr. 36 in: 1-2-1, Kerkelijke Documentatie SRKK, jaargang 33, nr. 1, (1995), pag. 39; Vgl. Johannes Paulus II, Toespraak tot de deelnemers aan de voltallige vergadering van de Congregatie voor de eredienst en de Regeling van de sacramenten, 26 januari 1991, 3: in: AAS nr. 83 (1991), pag. 940: 'Een zodanige aanduiding heeft niet de bedoeling aan de particuliere Kerken voor te stellen een nieuwe arbeid te beginnen, die volgt na de toepassing van de liturgische vernieuwing en die aanpassing of inculturatie inhoudt. Men moet inculturatie niet langer verstaan als het scheppen van alternatieve riten [...] het betreft veel meer een medewerken, zodat de Romeinse ritus met volledig behoud van haar eigen identiteit de noodzakelijke aanpassingen kan opnemen.'

mail me

De Webmaster van deze site is niet verantwoordelijk voor de onderliggende reclameboodschappen die de Internet-provider Lycos meezendt bij het openen van mijn pagina's; hiervoor onze verontschuldigingen indien ongepaste reclameboodschappen verschijnen! Het beste maakt u gebruik van een pop-up stopper.

U kunt een e-mailbericht met vragen of opmerkingen over deze website verzenden aan patervanwinden.
Copyright © Pater drs. Paulus J. van Winden, SMA
Laatst bijgewerkt: 06-04-2011